Een korte geschiedenisles over de rolstoel

Wellicht is het voor u geen verrassing om te lezen dat een rolstoel één van de meest gebruikte mobiliteitshulpmiddel is in Nederland. De meeste modellen zijn niet enkel licht van gewicht en makkelijk op te bergen, maar kunnen door de gebruiker als de begeleider gebruikt worden.

Dankzij een rolstoel kunnen veel mensen, welk weinig tot geen mobiliteit hebben, toch mee blijven doen met de mensen om hen heen. Denk hierbij aan dagjes uit, op vakantie gaan of in de directe omgeving dingen ondernemen.

Doordat een rolstoel zo populair is als hulpmiddel, is de geschiedenis misschien net zo interessant. Wij hebben het uitgezocht en hebben dit overzichtelijk gemaakt voor u, zodat u het niet meer verder hoeft uit te zoeken.

De eerste rolstoelen

Volgens de academicus Herman L. Kamenetz, is de eerst bekende rolstoel terug te zien op een griekse vaas uit de zesde eeuw voor Christus. Hierop was een afbeelding te zien van een kinderbed met wielen.

Wellicht niet helemaal een rolstoel, maar het begin was er. Toch?

Als we een gigantische sprong maken op de tijdlijn, komen we aan in de 16de eeuw bij Koning Filips van Spanje. Koning Filips was aan de macht van 1527 tot 1595. In deze periode heeft de koning van Spanje een rolstoel in gebruik genomen, omdat hij leed aan een ernstig geval van jicht. Uiteraard moest de rolstoel wel voldoen aan het koninklijke en werd de stoel uitgerust met luxe stoffering, armleuningen en voetsteunen. De bedienden van koning Filips waren echter wel iets minder blij met de keuze van kleine wielen, waardoor er altijd een bediende nodig was om de koning te duwen.

De eerste zelfrijdende rolstoel

Nee, dit is geen Tesla onder de rolstoelen. De term ‘zelfrijdend’ wordt in de rolstoel wereld gezien als, dat de gebruiker zichzelf kan voortbewegen door het gebruik van de hoepels bij de grote achterwielen. De eerste zelfrijdende rolstoel werd uitgevonden in 1655 door Stephan Farfler, wie een Duitse horlogemaker was met dwarslaesie. De rolstoel was gebouwd op een driewielig chassis met een handslinger aan het voorwiel, waarmee de rolstoel kan worden voortbewogen.

De stijl van het driewielige chassis werd de volgende 250 nagemaakt en er kwamen hier en daar kleine verbeteringen op de stoel die Farfler had uitgevonden. Mocht u ooit in Londen zijn en wilt u graag een een imitatie zien op het model van Farfler, welk verder is ontwikkeld. Een rolstoel uit 1910 - 1920 is bewaard in het Science Museum in Londen.

Een badstoel

In 1750 werd er door James Health een Victoriaanse badstoel uitgevonden, waarop de zitting gemaakt was van riet. Dit zorgde ervoor dat het gewicht van de rolstoel laag was en comfortabel in gebruik was. Het concept van de stoel had twee grote wielen achter en een klein draaiwiel aan de voorzijde. De stoel was gemaakt met de intentie om je te laten duwen, waar u als inzittende de macht over het stuur hard. Het draaiwiel aan de voorzijde was te draaien door een lange stang, welke bij de zitting uitkwam.

De badstoel werd voornamelijk gebruikt om rijke patiënten rond de Romeinse baden en kuuroorden te vervoeren. Echter werd de stoel zo handig bevonden, dat de stoel tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog werd ingezet om gewonde soldaten rond te vervoeren.

Revolutionair ‘X-frame’

Het X-frame is wellicht één van de grootste stappen, welke in de rolstoelgeschiedenis is gezet. Dit frame werd in de jaren 30 van de 20ste eeuw ontwikkeld door 2 Amerikaanse ingenieurs, Harry Jenning en Herbert Everest. 

Uiteindelijk is in de jaren 50 de Model 8 opvouwbare rolstoel op de markt gebracht met dit frame. Het zogenoemde X-frame zorgde ervoor dat een rolstoel eenvoudig op te vouwen was en daardoor overal inzetbaar was. De stoel werd veel gebruikt in de ‘professionele’ en ‘particuliere’ instellingen en dit type frame zien we vooralsnog onder heel veel rolstoelen zitten.

Niet veel veranderd

Als we de geschiedenis van de rolstoel terugkijken, verschilt het idee achter de rolstoel nauwelijks ten opzichte van de ‘originele’ stoelen. Het grootste verschil, vergeleken met de bovengenoemde types, is dat er nieuwe materialen worden gebruikt. Dit zorgt ervoor dat de rolstoel veel lichter is en gebruiksvriendelijker is geworden.

Een goed voorbeeld van een rolstoel, welk is doorontwikkeld op het revolutionaire X-frame is de rolstoel D-lite van Drive Medical. Deze stoel is volledig gemaakt van aluminium en heeft voldoende verstelmogelijkheden, waardoor dit een uitstekende rolstoel is voor een ieder die graag de rolstoel wilt meenemen.